|
นโยบายการดำเนินงาน ของ
กระทรวงอุตสาหกรรม 1. บทเกริ่นนำ * ในโอกาสที่มีการจัดสัมมนาอุตสาหกรรมจังหวัดและศูนย์ส่งเสริมอุตสาหกรรมภาคในวันนี้ ขอมอบนโยบาย การดำเนินงานที่ต้องเร่งรัดเพื่อสนองนโยบายการกระตุ้นเศรษฐกิจของรัฐบาล โดยใช้กรอบของแผนปรับ โครงสร้างอุตสาหกรรม และภารกิจในการส่งเสริมการจ้างงานภาคอุตสาหกรรมเป็นสำคัญ 2. ความเป็นมาของแผนปรับโครงสร้างอุตสาหกรรม * แผนปรับโครงสร้างอุตสาหกรรม เป็นแผนซึ่งกระทรวงอุตสาหกรรมได้เป็นแกนกลางจัดทำขึ้นโดยการมี
ส่วนร่วมอย่างกว้างขวางจากหน่วยงานและผู้เกี่ยวข้องทั้งภาครัฐและภาคเอกชน
มีวัตถุประสงค์เพื่อขจัดหรือ ลดปัญหาความอ่อนแอในโครงสร้างของอุตสาหกรรมไทย
และมุ่งให้เกิดการปรับตัวไปสู่การผลิตสินค้า อุตสาหกรรมที่มีคุณภาพและมูลค่าเพิ่มสูงขึ้นมีขีดความสามารถในการแข่งขันในตลาดโลกสูงขึ้น
ส่งผลใน การกระจายงานและรายได้ไปสู่ชนบท และลดผลกระทบในทางลบต่อสังคมและสิ่งแวดล้อม
เนื่องจาก * ปัญหาความอ่อนแอในโครงสร้างของอุตสาหกรรมไทย เมื่อมองในภาพรวมทั้งหมด พบว่ามีปํญหาสำคัญ อยู่หลายประการ ที่สำคัญที่สุดคือ * ผลิตภาพของอุตสาหกรรมอยู่ในเกณฑ์ต่ำ เมื่อเปรียบเทียบกับคู่แข่งในตลาดโลก โรงงานส่วนใหญ่ใช้ เครื่องจักและเทคโนโลยีล้าสมัยที่ได้นำเข้ามาเมื่อกว่า 10-20 ปีมาแล้ว ทำให้ประสิทธิภาพและคุณภาพ ของสินค้าที่ผลิตได้ต่ำกว่าคู่แข่ง * ความสามารถในการเจาะตลาดและขยายช่องการการตลาดยังไม่เข้มแข็ง การส่งออกส่วนใหญ่เป็นการ ขายให้กับ importers ซึ่งให้ผลกำไรต่ำ อาจจะเพียง 2-3% ถ้าสามารถเจาะเข้าไปถึง retailers หรือ designers ของต่างประเทศจะได้ราคาดีกว่ามาก สินค้าแต่ละชนิดในแต่ละประเทศ ก็มีช่องทางจำหน่าย ที่แตกต่างกันไป ซึ่งผู้ส่งออกต้องศึกษาและต้องพยายามสร้างพันธมิตรร่วมค้าในประเทศผู้ซื้อ * แรงงานในภาคอุตสาหกรรมของไทย ส่วนใหญ่ (ประมาณ 3 ใน 4) เป็นแรงงานไร้ฝีมือ ระดับการศึกษา โดยเฉลี่ย เพียงชั้นประถม 4 จึงกลายเป็นข้อจำกัดในการเรียนรู้ที่จะใช้เทคโนโลยีและเครื่องจักรสมัยใหม่ หรือการมีส่วนร่วมในกิจกรรมปรับปรุงคุณภาพและประสิทธิภาพการผลิต *เราขาดแคลนอุตสาหกรรมสนับสนุนที่หลากหลาย ทำให้ต้องนำเข้าเครื่องจักรวัสดุ และชิ้นส่วนเป็นมูลค่าสูง ทุกปี สินค้าอุตสาหกรรมหลาย ๆ ประเภทที่เราส่งออกได้มาก แต่มูลค่าเพิ่มที่เกิดขึ้นในประเทศก็ไม่ได้สูง เท่าที่ควร * การวิจัยและพัฒนาในประเทศยังไม่เข้มแข็ง ทั้งการพัฒนาผลิตภัณฑ์ รูปแบบสินค้าเพื่อให้มีมูลค่า เพิ่มสูงขึ้น หรือการพัฒนาและประยุกต์เทคโนโลยีที่ได้ลงทุนนำเข้ามาแล้ว ให้ใช้ประโยชน์ได้คุ้มค่าสำหรับ วัตถุดิบและสภาพการผลิตในประเทศ *อุตสาหกรรมขนาดกลางและขนาดเล็ก หรือที่เรียกว่า SME ซึ่งต้องถือเป็นฐานรากที่สำคัญของภาค อุตสาหกรรม ยังมีความอ่อนแออยู่มาก ในเรื่องการบริหารการจัดการ ในประเทศที่พัฒนาแล้วจะให้ความ สำคัญต่อการพัฒนา SME เป็นอย่างมาก * และปัญหาสำคัญอีกข้อหนึ่งที่จะมองข้ามไปไม่ได้ คือการกระจุกตัวของโรงงานในกรุงเทพฯ และ ปริมณฑล ซึ่งส่งผลกระทบหลาย ๆ ด้าน ทั้งปัญหามลภาวะ ปัญหาสภาพความเป็นอยู่ที่แออัดของแรงงาน มี ผลถึงจิตใจและประสิทธิภาพการทำงานการเปลี่ยนแปลงบ่อย ๆ เพื่อให้ได้ปรับอัตราค่าจ้าง แต่ไม่มีโอกาส ได้ยกระดับฝีมือหรือพัฒนาผลิตภาพ ธุรกิจเองก็ไม่สามารถขยายพื้นที่การผลิต มีปัญหาการขนส่งและค่าใช้ จ่ายสูง สังคมชนบทขาดความสมดุลเพราะขาดแรงงานหนุ่มสาว * เพื่อปรับปรุงโครงสร้างอุตสาหกรรม จึงได้เสนอแผนแม่บทการปรับโครงสร้างอุตสาหกรรมประกอบด้วย 8 แผนงาน คือ * แผนงานที่ 1 ปรับปรุงผลิตภาพและปรับกระบวนการผลิตให้มีต้นทุนและการส่งมอบสินค้าที่แข่งขันได้ *จากกรอบของแผนแม่บทฯ ได้มีการจัดประชุมระดมความคิดเพื่อประเมินสภาะและปัญหาของ อุตสาหกรรมแต่ละสาขา รวม 13 สาขา มีการลงคะแนนจัดลำดับความสำคัญของปัญหา มีการกำหนด วิสัยทัศน์ของอุตสาหกรรม ซึ่งถือเป็นเป้าหมายที่จะพัฒนาไปให้ถึงใน 5 ปีข้างหน้า มีการกำหนดกลยุทธ์ ในการพัฒนาและปรับปรุงอุตสาหกรรมแต่ละสาขา และมีการจัดทำข้อเสนอโครงการจากหน่วยงานต่าง ๆ กว่า 50 หน่วยงาน บรรจุไว้ในแผนปฏิบัติการปรับโครงสร้างอุตสาหกรรม * อุตสาหกรรม 13 สาขา ที่อยู่ในแผนปรับโครงสร้างอุตสาหกรรม
ได้แก่ *แผนปรับโครงสร้างอุตสาหกรรมนี้ ได้มีการนำเสนอและได้รับความเห็นชอบจากคณะรัฐมนตรีมาเป็น
ลำดับชั้น คือ *แผนปรับโครงสร้างอุตสาหกรรม เป็นแผนระยะ 5 ปี ตั้งแต่ปี
2541 ถึง 2545 ในแผนปฏิบัติการ ประกอบด้วยโครงการต่าง ๆ กว่า 400 โครงการ
ซึ่งจะดำเนินการโดยหน่วยงานของราชการและเอกชน เช่น กระทรวงอุตสาหกรรม กระทรวงพาณิชย์
กระทรวงแรงงาน กระทรวงเกษตรฯ กระทรวงการคลัง สภาอุตสาหกรรมฯ สมาคมอุตสาหกรรม
และสถาบันอิสระต่าง ๆ เป็นต้น 3. การเร่งรัดดำเนินงานตามแผนปรับโครงสร้างอุตสาหกรรม *มติคณะรัฐมนตรีเมื่อวันที่ 3 สิงหาคม ที่ผ่านมา ได้รวมการเร่งรัดดำเนินงานตามแผนปรับโครงสร้าง อุตสาหกรรม เป็น 1 ใน 25 มาตรการกระตุ้นเศรษฐกิจในช่วงครึ่งหลังของปี 2541 ของรัฐบาล โดยจะ นำเงินกู้จากต่างประเทศจำนวน 122.9 ล้านเหรียญสหรัฐ (ประมาณเกือบ 5,000 ล้านบาท) มาใช้สนับ สนุนการปรับโครงสร้างอุตสาหกรรมในปี 2541 นี้ด้วย * เนื่องจากแผนปรับโครงสร้างอุตสาหกรรมเป็นแผนซึ่งมีเนื้อหาสาระครอบคลุมกว้างขวางมาก
แต่ละ ประเทศกำลังอยู่ในภาวะวิกฤตทางเศรษฐกิจ โดยเฉพาะการเงิน ซึ่งมีผลกระทบถึงการจ้างงาน
รัฐบาล จึงเน้นให้เร่งรัดการดำเนินงานในส่วนที่จะมีผลได้เร็วในการ..... * แผนงานที่จะต้องเร่งรัดดำเนินการก่อน มีอยู่ 4
แผนงาน คือ 4. บทบาทของสำนักงานอุตสาหกรรมจังหวัด ในการสนับสนุนแผนงานเร่งด่วน * ในแผนงานที่ 3 เรื่องการยกระดับขีดความสามารถของแรงงาน
กลุ่มเป้าหมายที่ต้องเร่งช่วยเหลือ คือ แรงงานที่กำลังจะถูกเลิกจ้าง เนื่องจากโรงงานต้องการลดปริมาณการผลิตและลดจำนวนพนักงาน
หรือ โรงงานอาจจะต้องหยุดการผลิตหรือปิดกิจการ แรงงานที่กำลังจะเป็นส่วนเกินนี้
รัฐจะต้องสนับสนุนให้ได้ รับการฝึกอบรมปรับทักษะ เพื่อให้สามารถทำงานในกระบวนการผลิตแบบใหม่ที่โรงงานอาจจะกำลังปรับ
ปรุง จะต้องช่วยเจรจาให้ผู้ประกอบการชะลอการเลิกจ้างไว้ก่อน โดยรัฐอาจจะต้องมีเงินชดเชยค่าแรงให้
เพื่อให้แรงงานยังได้รับการจ่ายค่าจ้างในขณะเดียวกันก็ช่วยแบ่งเบาภาระการจ่ายค่าจ้างของผู้ประกอบการ
ในช่วงวิกฤตนี้ ในเรื่องนี้ได้มีการหารือกับทางกระทรวงแรงงานฯ และจะกำหนดวิธีปฏิบัติที่ชัดเจนต่อไป โดยสรุปแล้ว ในแผนงานนี้ สำนักงานอุตสาหกรรมจังหวัด
จะต้องรับบทบาทสำคัญในการสอดส่องรวบรวม และรายงานข้อมูลว่ามีโรงงานใดที่มีแนวโน้มจะลดจำนวนพนักงาน
เป็นพนักงานที่มีประสบการณ์ทำงาน มาอย่างไร ซึ่งข้อมูลเหล่านี้จะต้องได้มาจากการติดตามข่าวคราวความเคลื่อนไหวในวงการอุตสาหหกรรม
ของจังหวัดด้วย ไม่ใช่เฉพาะข้อมูลที่มีผู้มาแจ้งตามพระราชบัญญัติโรงงานเท่านั้น *สำหรับแผนงานที่ 3 เรื่องการบ่มเพาะอุตสาหกรรมสนับสนุนขนาดกลางและขนาดย่อม ประเภทกิจการ ที่เป็นเป้าหมายสำคัญ คือ ผู้ผลิตชิ้นส่วนยานยนต์,ชิ้นส่วนเครื่องใช้ไฟฟ้า และอิเล็กทรอนิส์, ผู้ประกอบการ งานโลหะ (เช่น งานกลึง,งานหล่อ,งานปั้มโลหะ),ผู้ผลิตชิ้นส่วนพลาสติก,ผู้ผลิตบรรจุภัณฑ์ มีโครงการสำคัญ คือ โครงการพัฒนาผู้ผลิตชิ้นส่วน ซึ่งกรมส่งเสริมอุตสาหกรรมเป็นหน่วยงานหลัก บทบาทของสำนักงาน อุตสาหกรรมจังหวัดในเรื่องนี้จะคล้ายคลึงกับในแผนงานที่ 1 คือ การกลั่นกรองคัดเลือกผู้ประกอบการที่ มีศักยภาพ เชิญชวนให้เข้าร่วมโครงการ * ในแผนงานที่ 6 เรื่องการกระจายหน่วยผลิตที่ใช้แรงงานเข้มข้นและมีมลภาวะน้อย ไปสู่ภูมิภาคและ ชนบท มีโครงการสำคัญก็คือ โครงการสนับสนุนการพัฒนาอุตสาหกรรมชนบท ของกรมส่งเสริมอุตสาห กรรม หรือโครงการเร่งรัดพัฒนาอุตสาหกรรมชนบท ของสำนักงานปลัดกระทรวงอุตสาหกรรมนั่นเอง ตามแผนงานนี้ มีกลุ่มเป้าหมายอยู่ 2 ระดับ คือ โรงงานที่จะเป็นแม่ข่าย ซึ่งอาจตั้งอยู่ในตัวจังหวัดหรือ อำเภอ และจะเป็นผู้จ่ายงานให้กับโรงงานบริวารซึ่งอยู่ตามหมู่บ้าน สำนักงานอุตสาหกรรมจังหวัด ควรมีบทบาทในการเชิญชวนผู้ประกอบการที่มีศักยภาพในจังหวัด ให้เข้า ร่วมโครงการในฐานะโรงงานแม่ข่าย ในบางกรณีอาจมีโรงงานจาก กทม.และปริมาณฑ?สนใจไปจัดตั้ง โรงงานแม่ข่ายในต่างจังหวัด สำนักงานอุตสาหกรรมจังหวัด ควรเป็นผู้ประสานงานจัดหาสถานที่ตั้งโรงงาน ที่เหมาะสมและสอดคล้องกับการจัดผังเมือง โดยเฉพาะนิคมอุตสาหกรรมที่ได้มีการริเริ่มจัดตั้งขึ้นบ้างแล้ว นอกจากนี้ สำนักงานอุตสาหกรรมจังหวัด สามารถเป็นแหล่งข้อมูลเกี่ยวกับหมู่บ้านหรือกลุ่มราษฏรที่มี ศักยภาพจะเป็นโรงงานบริเวรได้เป็นอย่างดี 5. บทสรุป * แผนปรับโครงสร้างอุตสาหกรรม จะเป็นแผนหลักในการดำเนินงานของทุกหน่วยงานในกระทรวงอุตสาห กรรม ต่อไปอีกหลายปี ในวันนี้ ขอเน้นภารกิจเร่งด่วนที่จะต้องร่วมมือกันดำเนินงานในช่วงที่เหลือของปี 2541 ตามแนวทางที่ได้กล่าวมา * สำหรับรายละเอียดวิธีการปฏิบัติและการประสานงาน เช่น ในเรื่องการเร่งรัดสนับสนุนสินเชื่อแก่อุตสาห กรรมขนาดกลางและขนาดย่อม และการสนับสนุนอุตสาหกรรมชนบท จะได้มีการประสานงานและจัดอบรม สัมมนาเจ้าหน้าที่เฉพาะเรื่องในโอกาสต่อ ๆ ไป
|